De circulaire en de lineaire economie zijn twee totaal verschillende systemen. Ik zal een aantal voorbeelden noemen. Zij hebben ieder een eigen perspectief op de rol van grondstoffen, producten en de aarde. Ook het doel van de lineaire en de circulaire economie zijn afwijkend. Zo zijn er nog meer belangrijke verschillen die handig zijn om te kennen. Daarom heb ik 8 belangrijke verschillen tussen de circulaire en de lineaire economie in één artikel samengevoegd. Hiermee kan je snel zien waar jij nu staat en waar jij je op zou kunnen richten om circulair te worden. Succes!
(Als je dit een interessant artikel vind, wil je het dan delen met je netwerk en via sociale media? Sharing is caring. #voordeondernemingvandetoekomst)
Wat is de circulaire economie?
Voordat wij de verschillen tussen de circulaire en de lineaire economie, gaan verkennen, vraag jij je misschien ook af: "Wat is de circulaire economie?" Hiervoor verwijs ik je naar het artikel: "Wat is de circulaire economie in 6 definities". Daar geef ik een overzicht van een aantal bekende en algemeen geaccepteerde definities.
We gaan hier nu verder met belangrijke verschillen tussen de lineaire en de circulaire economie.
8 Verschillen tussen de circulaire en de lineaire economie
De volgende acht verschillen komen achtereenvolgens aan bod:
- de rol van de aarde
- het doel
- de waarde van producten
- het model
- het uiteindelijke resultaat
- bezit versus gebruik
- consumeren versus creëren
- gewoonte versus nut
Er is nog een negende verschil dat misschien wel het allerbelangrijkst is: het mystieke negende verschil.
1. De rol van de aarde
In de lineaire economie is de aarde een onuitputtelijke bron van grondstoffen om te gebruiken. Uiteindelijk belanden grondstoffen en producten op de vuilnisbelt of in de verbrandingsoven. Waarmee alle waarde verloren is.
In de circulaire economie is de aarde een kwetsbaar systeem, waar natuurlijke grondstoffen op kunnen raken. Daarom wordt in de circulaire economie geprobeerd om zo min mogelijk grondstoffen te gebruiken. Grondstoffen die worden gebruikt worden in eindeloze cycli van hergebruik en recyclen. Zo gaat de waarde 'nooit' verloren: "De waarde van grondstoffen en producten worden zo lang mogelijk zo hoog mogelijk gehouden".
2. Het doel
In de lineaire economie is het doel winstmaximalisatie wat leidt tot aandeelhouderswaarde. In de circulaire economie is het doel om de levensduur van producten te maximaliseren wat leidt tot minder grondstoffengebruik. Hiermee wordt de waarde van grondstoffen gemaximaliseerd, waarmee ook het financiële resultaat van de onderneming positief wordt beïnvloed.
Lees ook: " Waardeketen van een circulaire economie" dat gaat over de klassieke waardeketen van Porter en de circulaire waardeketen waarin de grondstoffenstroom als waardestroom wordt meegenomen.
3. De waarde van producten
In de lineaire economie wordt de waarde van producten gemeten in de omloopsnelheid van producten. Hoe meer producten er worden verkocht hoe beter het is. De lineaire economie is een op groei gebaseerd systeem, waarin er altijd gestreefd wordt naar 'meer'. Producten worden ontworpen om (zo snel mogelijk) kapot te gaan om een nieuwe aankoop te forceren. Producten hebben geen waarde.
In de circulaire economie wordt de waarde van producten gemeten in de gebruiksduur van producten. De kwaliteit van het product uitgedrukt in levensduur is hier een belangrijke parameter. Producten worden ontwikkeld om lang mee te gaan en in om in delen te vervangen. Circulaire producten zijn vaak modulair opgebouwd en ontworpen om te repareren. Zie ook 'het model'.
4. Het model
De grondstoffen in de lineaire economie doorlopen het volgende model: take, make waste. Take staat voor het onttrekken van grondstoffen aan de aarde. Make staat voor het produceren van producten. Waste staat voor het gebruik van producten, die kapot gaan en naar de afvalhoop verdwijnen.
De lineaire economie
Het circulaire model is erop gericht om grondstoffen en producten zo lang mogelijk een zo hoog mogelijk waarde te laten behouden. Het model dat de circulaire economie weergeeft bestaat uit de volgende elementen (de 9R-strategieën):
Ontwerpfase/ voor gebruiksfase:
- Refuse
- Rethink
- Reduce
Gebruiksfase:
- Reuse
- Repair
- Refurbish
- Remanufacture
- Repurpose
Na gebruiksfase:
- Recycle
- Recover
Een complete uitleg van de 9R-strategieën kan je hier lezen.
5. Het uiteindelijke resultaat
Uiteindelijk creëert de lineaire economie dus afval. Alle waarde is verloren. De circulaire economie creëert waarde door producten zo lang mogelijk te laten functioneren en de grondstoffen in een eindeloze cyclus rond te laten draaien. Uiteindelijk worden nieuwe grondstoffen gecreëerd en afval bestaat niet.
Lees ook: "7 keer meer resultaat met circulair", waarin wordt ingegaan op het halen van resultaat met circulair door in te zetten op waardebehoud en waarde vermeerderen. Er zijn zeven kansen in iedere onderneming om meer resultaat te halen door de productenstroom te controleren.
6. Bezit versus gebruik
De lineaire economie is een systeem gericht op het bezit van producten. Bezit geeft altijd toegang tot het product en bezit geeft ook status. Het nadeel is dat veel producten overcapaciteit hebben, omdat ze niet worden gebruikt. Denk aan auto's, boormachines en grasmaaiers.
De circulaire economie is een systeem dat is gericht op het gebruik van producten. Het is niet nodig om een product te bezitten om het te kunnen gebruiken. Er zijn verschillende business modellen die dit ondersteunen. Zoals delen, huren, leasen, product-as-a-service, 'sell and buy back'.
7. Consumeren versus creëren
De lineaire economie is een systeem waar de productie is gericht op consumptie. Het economische model kan alleen bestaan door groei en dus door meer verkopen.
In de circulaire economie wordt geproduceerd om te creëren. Het economische model is gericht op (toegevoegde) waarde en dus op bijdragen. Minder is een optie.
8. Gewoonte versus nut
In de lineaire economie is kopen een gewoonte (een verslaving?). In de circulaire economie is kopen een bewuste keuze (kopen voor het nut). De circulaire economie heeft hele interessante business modellen die gericht zijn op gebruik. Waarbij het bezit, het eigendom, bij de maker blijft. Dit is echt dé toekomst.
Het mystieke negende verschil
Centraal in de lineaire en de circulaire economie staan producten. De manier hoe wij daar als mensen mee omgaan en de waarde die wij daaraan toekennen, is anders. Daar zit het grote verschil tussen de twee systemen.
Voor het realiseren van de circulaire economie is het veranderen van de mentale patronen (de mind set) van mensen misschien nog wel belangrijker dan het omleggen van de fysieke stromen van grondstoffen en producten. Mijn verwachting is dat de een de ander zal volgen. Te beginnen met de verandering van de mind set.
Een middel dat voor ondernemingen heel goed kan werken is om door de onderneming heen te denken. WAT? "Door de onderneming heen denken?" Ja lees het artikel maar eens.
Heb je na het lezen van dit artikel vragen over de transitie naar een circulaire economie? Neem dan contact op.
Wil je meteen aan de slag met circulair ondernemen? Misschien is een (online) workshop dan iets voor jou.
Vergeet je niet te delen? Er is nog veel werk te doen ten aanzien van de bekendheid en het bereiken van nieuwe mensen voor een circulaire economie. Sharing is caring #voordeondernemingvandetoekomst
Een nieuwe realiteit
Al enige jaren is de circulaire economie een onderwerp met groeiende belangstelling. Maar, ineens wordt deze beweging sterker onder invloed van het Coronavirus en de economische crisis die daar het gevolg van is. De nieuwe realiteit tekent zich ineens af. Het huidige economische systeem is kwetsbaar en wij zijn dat ook.
Onder invloed van deze twee crises komen mensen tot het inzicht dat zij de behoefte voelen om op een andere manier met elkaar om te gaan. Daaronder valt ook de wijze waarop ondernemingen worden gerund. In het verlengde daarvan worden ook vragen gesteld bij de wijze waarop onze economie functioneert. Is er niet te veel aandacht voor de korte termijn winsten? Maakt het verplaatsen van productiefaciliteiten naar lagelonenlanden ons niet te afhankelijk van een aantal, inmiddels machtige, spelers? Ook mag er wel wat meer aandacht zijn voor mensen en het milieu.
Dan komen oplossingen zoals duurzaamheid en circulariteit al snel in beeld. Gelukkig wordt daar al jaren aan gewerkt. Vanuit een economisch perspectief betekent dit dat wij van een lineair systeem naar een circulair systeem zullen overgaan. De verwachting is dat een circulair systeem kansen biedt om de gewenste veranderingen te realiseren.
