De IT is een belangrijke speler voor de circulaire economie en voor duurzaamheid. Omdat IT overal aanwezig is en per definitie innovatief is, is het de ideale driver van de circulaire economie.
Ofwel, IT als enabler van de circulaire economie en duurzaamheid.
IT is de drijvende kracht achter de lineaire economie
De IT is op het moment vooral de drijvende kracht achter de lineaire economie. De IT is een:
- gebruiker van zeldzame aardmetalen voor hardware
- producent van afval door de korte levenscyclus van hardware
- uitstoter van CO2 door energiegebruik voor proces-, opslag- en koelcapaciteit
- uitstoter van CO2 door de mobiliteit van consultants (150.000 in NL)
Daarnaast zijn de IT-producten en -diensten vooral gericht op:
- het verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van processen
- het verlagen van de kosten door het automatiseren van processen
- het verhogen van de omzet door de doorlooptijd van processen te verkorten
IT-producten en -diensten (en de leveranciers) helpen klanten om meer, sneller of vaker diensten en producten te kunnen leveren. Dit zijn allemaal doelen die de lineaire economie versterken.
Het kan ook anders. IT kan ook de enabler zijn van de circulaire economie.
IT draagt al bij aan de circulaire economie
Het is mogelijk dat de IT de enabler van de circulaire economie en duurzaamheid kan worden. Er zijn al voorbeelden van hoe de IT nu bijdraagt aan het circulaire denken:
- het maakt deelplatformen technisch mogelijk
- virtualisatie van servers zorgt ervoor dat de bezettingsgraad van een fysieke server wordt verhoogd
- cloud computing maakt efficiënte opslag van data mogelijk
- cloud computing maakt het delen van software mogelijk
- efficiënter gebruik van proces, opslag en servercapaciteit draagt bij aan zuinig energiegebruik (minder koelcapaciteit nodig)
- in de IT is het denken in functionaliteiten gemeengoed. En is belangrijk om producten te kunnen aanpassen op of vervangen door circulaire/ duurzame alternatieven
De IT biedt echt vele mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan de circulaire economie en duurzaamheid. Alleen wordt dit nog onvoldoende concreet en specifiek gedaan. De onderliggende drijfveren zijn nog steeds die van de lineaire economie. Wat je erin stopt komt er ook uit.
IT als enabler van de circulaire economie: 9R-strategieën
Wat zou er gebeuren als IT doelgericht wordt ingezet om de circulaire economie te versterken? Een eerste stap richting een circulaire economie zou kunnen zijn het gebruik maken van 9R-strategieën. Met behulp van de 9R-strategieën is het mogelijk om:
- de levensduur van een product en de onderdelen te verlengen
- slimmer om te gaan met het gebruik en de productie van producten
Hier zijn verschillende gradaties in die lopen van meer of minder lineair tot circulair (zie figuur voor mogelijke 9R-strategieën en een toelichting).
IT als enabler van de circulaire economie: effectief en efficiënt
Als we de 9R-strategieën loslaten op de oude doelstellingen van de lineaire economie, dan ontstaat er een ander beeld.
Effectiever en efficiënter kan nog steeds als het gaat om bijvoorbeeld:
- het produceren van producten met minder grondstoffen (reduce)
- met het hergebruiken van onderdelen (repurpose of remanufacture)
- het terug dringen van het creëren van afval (reduce)
- het delen van capaciteit (rethink)
- het verlengen van de levensduur van producten door ze te repareren (repair) of op te knappen (refurbish)
Ook automatiseren past heel goed in het circulaire denken. Het inzetten van geautomatiseerde of digitale producten en diensten ter vervanging van fysieke producten en diensten zijn heel circulair en/of duurzaam. Door te automatiseren kan functionaliteit behouden blijven door het in een andere vorm aan te bieden (rethink en refuse).
Tevens biedt het verkorten van de doorlooptijd van processen kansen op het terugdringen van het gebruik van energie en is dus goed voor de CO2 uitstoot (refuse of rethink).
Door de mind set van lineair om te zetten naar circulair, bijvoorbeeld door gebruik te maken van 9R-strategieën, kan een heel ander resultaat worden bereikt.
Ik zie IT-producten en -diensten en in het bijzonder de leveranciers als de grote enabler van de circulaire economie en duurzaamheid. Dit heet ook wel Tech for Good.
NB. De 9R-strategieën zijn een praktisch handvat om circulariteit te bewerkstelligen. De 9R-strategieën zijn geen circulaire economie op zichzelf. Wil je meer lezen over de 9R-strategieën? Lees dan het artikel: "Circulair ondernemen met de 9R-strategieën".
Een bijzondere rol voor leveranciers van IT-producten en IT-diensten
Voor de leveranciers van IT-producten en -diensten is een bijzondere rol weggelegd ten aanzien van de circulaire economie. De innovatiekracht, de reikwijdte van de IT-producten en -diensten en het feit dat de vele leveranciers ‘trusted partner’ zijn van klanten, maakt dat de IT-leveranciers ideaal zijn gepositioneerd om de circulaire economie mogelijk te maken.
Er zijn meer invloedrijke sectoren waar al stappen worden gezet om de circulaire economie mogelijk te maken en te versterken. Neem bijvoorbeeld een aantal Nederlandse banken. ABN AMRO, ING en Rabobank hebben dit jaar financiële richtlijnen opgesteld voor de circulaire economie.
Of de Nederlandse pensioenfondsen. Zij hebben een convenant ondertekend voor samenwerking met betrekking tot duurzaam beleggen. 73 Fondsen, samen goed voor zo’n 1180 miljard euro aan belegd vermogen, hebben het convenant ondertekend.
Zou een gezamenlijk initiatief ook in de IT-sector kunnen werken? Hoe kan de IT-sector de circulaire economie mogelijk maken?
