Ben jij nieuwsgierig naar wat de status is van de circulaire economie? Ik ook en daarom beschrijf ik hier mijn observaties van de afgelopen maanden. Daarin heb ik heel wat mensen gesproken die werken in, rond en met de circulaire economie. Ook heb ik mijn eigen ervaringen en bronnen. Hierbij is mij opgevallen dat er gemengde signalen bestaan over de interesse en de betrokkenheid van ondernemingen bij de circulaire economie.
Sommigen zeggen dat de circulaire trein al voortraast, anderen zeggen dat de trein langzaam rijdt of nog op het station staat. Volgens mij zijn wij op de goede weg, maar… Er is nog heel veel werk te doen. De Coronacrisis zorgt voor momentum dus laten wij daar gebruik van maken…
Inhoud
Gesprekken over de circulaire economie
De interesse voor de circulaire economie bestaat op macroniveau
Uit de gesprekken die ik heb gevoerd komen vier beelden naar voren. De eerste gaat over de circulaire economie op macroniveau. Voor eigenlijk alle mensen die ik heb gesproken geldt dat zij ervan overtuigd zijn dat de circulaire economie op de kaart staat op macroniveau. Denk hierbij aan wetenschappers, politici en in de boardrooms van de grote en multinationale ondernemingen is het echt een thema. Het belang van een transitie naar een ander economisch model, dat houdbaar is voor de toekomst, is duidelijk. Ook de wil om dat te realiseren is er. Daar zijn verschillende voorbeelden van te geven. Dit zijn er een aantal:
- Wetenschappers: Manifest van 170 wetenschappers: het is een blunder als we niet groener uit de coronacrisis komen;
- EU: Green deal (Frans Timmermans): 1000 miljard euro voor investeringen in verduurzaming;
- Nederlandse overheid: Rijksbreed programma circulaire economie + versnellen van de transitie naar een circulaire economie m.b.v. Nederland Circulair, Versnellingshuis CE en CIRCO;
- Nederlandse overheid: Voorwaardelijke crisissteun, verduurzamen en anders geen geld; en
- Nederlandse CEO’s en bedrijfsleven: Dutch Sustainable Growth Coalition en hun Green Recovery Statement.
Het MKB
Een tweede beeld dat uit mijn gesprekken naar voren komt, gaat over het MKB. Dat is een iets ander verhaal. Het MKB is nog niet heel actief bezig met de circulaire economie. Er zijn voorbeelden, maar dat zijn echt koplopers.
Zo lijkt het erop dat er minder aandacht is voor langere termijn onderwerpen zoals de circulaire economie. Ook lijkt er op dat MKB’ers wachten op stappen vanuit de overheid of van grote ketenpartijen. Welke kant gaat het op? Wat voor wet- en regelgeving wordt er gemaakt? Hoe raakt het mij en wat wordt er van mij verwacht? De verwachting is dat als er meer duidelijkheid komt, de interesse en deelname ook zal toenemen.
De Coronacrisis versterkt de circulaire economie
Het derde beeld dat uit mijn gesprekken naar voren komt, gaat over de Coronacrisis. Het lijkt er sterk op dat de Coronacrisis de aandacht voor de circulaire economie versterkt. Zowel bij de grote en multinationale ondernemingen als bij het MKB. Voor het eerst hebben mensen wereldwijd ervaren dat er een verband bestaat tussen economische activiteiten en het milieu. Door het stilvallen van het weg- en vliegverkeer en de industrie is de uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof drastisch verminderd. In de lucht is dit zeer goed merkbaar geweest. Deze ervaring heeft momentum gecreëerd voor verandering. Een aantal voorbeelden van ervaringen zijn:
- Nederlanders hebben nog nooit zulke blauwe luchten gezien als het afgelopen voorjaar door minder luchtvervuiling;
- In Nepal hebben hele generaties voor het eerste de Mount Everest van grote afstand kunnen zien;
- De inwoners van China hebben voor het eerst in lange tijd schone lucht ingeademd door het stilvallen van verkeer, transport en industrie;
- Wereldwijd is de luchtvervuiling met tientallen procenten afgenomen blijkt uit satellietobservaties.
Samengevat, de circulaire economie heeft interesse op macroniveau en wint ook, mede door de Coronacrisis aan interesse bij het MKB. Hiermee is de Coronacrisis een belangrijke katalysator van de circulaire economie. Wat betekent dat voor de realisatie?
Gemengde signalen: realisatie door bedrijven
Het vierde en laatste beeld dat uit mijn gesprekken naar voren komt gaat over de realisatie van de circulaire economie. Hierover verschillen de meningen. Bijna iedereen die ik heb gesproken, is het er over eens dat er activiteiten zijn. Er gebeurd iets. Echter, afhankelijk van de doelgroep is de observatie anders.
Zo geven de mensen die werken bij of zich richten op de grote en multinationale bedrijven aan dat de transitie richting een circulaire economie vorm begint te krijgen. Zij zijn ermee aan het werk. Deze bedrijven staan ook vaak in de belangstelling en voelen de noodzaak om te laten zien dat ze ermee bezig zijn.
Maar als wij luisteren naar mensen die werken met of in het MKB, dan is het verhaal anders. In het MKB zijn in iedere sector een aantal koplopers die actief aan de slag zijn met de circulaire economie. Echter, gaat het in totaal maar om een paar procent van alle MKB’ers.
Wat ook wordt ervaren, is dat de aanwas van nieuwe ondernemingen die aan de slag willen met de circulaire economie stokt. Dus er is een eerste groep enthousiastelingen geweest en die zijn aan de slag. Maar om te versnellen zijn nieuwe geïnteresseerden nodig. En dat is waar het het steeds moeilijker wordt. Die tweede en derde groep van enthousiastelingen, die is er nog niet. Ofwel, de trein rijdt wel een beetje, maar staat ook nog veel stil op het station.
Dus over de realisatie van de circulaire economie bestaat geen eenduidig beeld. Er gebeurt iets. Bij de grote bedrijven ogenschijnlijk meer dan in het MKB, maar het is niet voldoende om van een transitie te kunnen spreken. Het stokt nog te veel.
Mijn beeld van de circulaire economie
Zoekresultaten
Naast een beeld uit gesprekken heb ik ook een eigen beeld van de status van de circulaire economie. Dat beeld kan ik het best laten zien aan de hand van de zoekresultaten op mijn website (organic search). Laten wij eens kijken naar de vertoningen van mijn site in zoekresultaten. Hiervoor heb ik de volgende zoekopdrachten geselecteerd:
- circulaire economie;
- circulaire economie betekenis;
- wat is circulaire economie; en
- definitie circulaire economie.
Om de ontwikkeling goed te laten zien, bekijken wij de periode van één jaar vanaf 29 juni 2019. Deze periode heb ik opgesplitst in:
- tot de lockdown (12 maart 2020); en
- inclusief de lockdown (tot 22 juni 2020)
Voor de periode 19 juni 2019 tot 12 maart 2020 is er dagelijks activiteit te zien. Ofwel, er wordt gezocht naar de circulaire economie en er is op zijn minst interesse (mijn site is klein en heeft toch zichtbaarheid). Ook loopt het aantal zoekopdrachten op. Dat kan betekenen dat de interesse langzaam toeneemt. Zie onderstaande grafiek.
Als wij kijken naar dezelfde grafiek voor de periode tot 22 juni 2020 dan valt op, dat vanaf de lockdown op 12 maart, het aantal vertoningen in zoekresultaten enorm is toegenomen. Zie onderstaande grafiek.
Het gemiddeld aantal vertoningen in zoekresultaten was gemiddeld 5 per dag in de periode tot 12 maart 2020. In de periode na 12 maart 2020 is het gemiddelde aantal vertoningen per dag opgelopen naar 47. Dat is een factor negen (9) hoger. Dat is goed nieuws. De interesse voor de circulaire economie neemt toe en versnelt. Dit komt zeer waarschijnlijk door de Coronacrisis.
Mijn beeld van de interesse in de circulaire economie, op basis bovenstaande bevindingen, is ten eerste dat de circulaire economie al langere tijd interesse heeft. Ook al is het beperkt. Ten tweede is de interesse substantieel toegenomen door de Coronacrisis.
De realisatie door bedrijven
Hierboven hebben wij gezien dat de interesse voor de circulaire economie groeit. In ieder geval op basis van de zoekresultaten. Tegelijkertijd zie ik dat er vooral gezocht wordt naar kennis, bijvoorbeeld wat is de circulaire economie?. Ook zie ik dat er weinig wordt gezocht naar het hoe en wat kan het voor mij betekenen – what’s in it for me? (waarom). Op basis van de zoekresultaten zie ik weinig interesse en activiteit richting realisatie.
Bovendien, wanneer ik in contact kom met ondernemers, zijn dat altijd ondernemers die al veel verder zijn met circulair ondernemen dan de zoekers in Google. Automatisch praten wij dan vaker over de realisatie dan over wat is het. Maar, omdat ik een klein bedrijf ben en relatief weinig ondernemers spreek, heb ik onvoldoende zicht op de totale populatie ondernemingen. Dus wat zij concreet doen aan de realisatie van de circulaire economie weet ik niet. Maar afgaande op de zoekresultaten op mijn site is het beperkt.
Mijn gevoel zegt dat de realisatie van de circulaire economie nog helemaal aan het begin staat. Of om in de analogie van de trien te blijven, we staan nog op het station. (Misschien moet het station ‘Circulaire Economie’ ook nog gebouwd worden.
Conclusie
Wat is de status van de circulaire economie?
De interesse in de circulaire economie groeit. Ik merk dat er meer gesprekken zijn, het aantal vertoningen in de zoekresultaten van mijn site stijgt en uit de gesprekken met anderen wordt dat beeld bevestigd. De vraag die ik niet kan beantwoorden is hoe groot de groei is ten opzichte van de totale populatie ondernemingen in Nederland. Ik ben bang dat het in verhouding maar een kleine stijging is. Maar goed, het is een stijging.
Als we kijken naar de realisatie dan is het beeld echt somberder. Daar zijn nog heel weinig ondernemingen mee bezig. Er zijn koplopers en dat is super goed. Maar de voortzetting met de eerste groepen ‘volgers’ is beperkt. De vraag is wat daar achter zit en wat kunnen wij doen om daar verandering in te brengen? Hoe krijgen wij ondernemingen geïnteresseerd in de onderneming voor de toekomst?
Heb jij daar een beeld bij? Met mij zijn daar veel mensen in geïnteresseerd. Ik wordt namelijk ook wel eens gebeld door mensen uit het veld om kennis te maken. In het gesprek komt altijd aan bod hoe ik de markt zie en hoe ik ondernemingen geïnteresseerd krijg voor de circulaire economie. Met die vraag worstelt iedereen die daar iets mee doet.
Heb jij daar een idee over? Deel dat dan met anderen. Daar is iedereen mee geholpen. Dank je!
