Ongemakkelijk in de circulaire economie

(Als je dit een interessant artikel vind, wil je het dan delen met je netwerk en via sociale media? Sharing is caring. #voordeondernemingvandetoekomst)

Het gevoel van ongemak, heeft denk ik ook met ambitie te maken en dan vooral het gebrek daaraan. Als wij echt willen, dan kunnen wij de circulaire economie realiseren. Misschien helpt het als wij de circulaire economie eenvoudiger maken.

Om het eenvoudiger te maken, kunnen wij beginnen met een streep te trekken. Laten wij accepteren wat is gebeurd en kiezen voor een andere aanpak voor de toekomst. Dat geeft ruimte om de circulaire economie in twee stukken te knippen:

De circulaire economie van de bestaande producten (type I); en
De circulaire economie van de nieuwe producten (type II).

Voor ieder type circulaire economie is een andere aanpak nodig en ze hebben ieder een eigen resultaat. Hier ga ik straks op in.

Ik wil af van dat ongemak. En ik denk dat het opsplitsen van oud en nieuw kan helpen om een echt circulaire economie te realiseren. Het is ambitieus en niet onmogelijk. Hieronder licht ik mijn ambitie toe.

Mag ik je meenemen in mijn ambitie? Alleen is het best wel spannend…

Leeswijzer

Dit stuk is in vijf paragrafen opgedeeld:

Circulair is lineair in een circulair jasje
Einde aan het ongemak
Type I circulaire economie
Type II circulaire economie
Ambitie voor een circulaire economie #120220121

Circulair is lineair in een circulair jasje

De huidige status van de circulaire economie kan ik het best omschrijven als lineair in een circulair jasje. Wat ik daarmee bedoel?

De economie is onveranderd lineair (take-make-waste). Wij produceren, consumeren en maximaliseren de winst zoals in de lineaire economie. Ondertussen proberen wij met de reststromen iets circulairs te doen. En dat is niet eenvoudig. De producten en het idee waarmee zij zijn gemaakt en verkocht, passen niet in een circulair systeem.

Het gevolg hiervan is dat alle inspanningen leiden tot laagwaardige circulariteit. In het beste geval is dat Reuse en Repair. Echter, gaat het al snel over in Recycle en Recover. Gezien de samenstelling van producten en het heersende paradigma van de lineaire economie, is Recover op termijn voor alle producten het eindstation. Daarmee is het waardeverlies compleet.

Zie onderstaande tabel voor een toelichting op de verschillende soorten en mate van circulariteit (klik voor vergroting). Een complete uitleg van de 9R-strategieën kan je hier lezen.

Dit is de reden dat ik mij ongemakkelijk voel in de circulaire economie. Tegelijkertijd is het niet nodig, omdat ik denk dat het anders kan. Dus, vanaf nu accepteren wij wat is gebeurd en kiezen wij voor een andere aanpak voor de toekomst. Hier trekken wij de lijn. Ben je benieuwd wat dat oplevert? Ga mee over deze lijn...

Einde aan het ongemak

Welkom in de toekomst. Vanaf nu bestaat de circulaire economie uit twee typen:

De circulaire economie van de bestaande producten (type I); en
De circulaire economie van de nieuwe producten (type II).

Deze typen bestaan naast elkaar. Alleen samen vormen type I en type II dé circulaire economie.

Laat ik uitleggen wat deze twee typen volgens mij inhouden. Daarmee wordt het ook duidelijk dat het heel iets anders is dan een lineaire economie in een circulair jasje. Als wij dit weten te realiseren, voel ik mij waarschijnlijk minder ongemakkelijk in de circulaire economie.

Type I circulaire economie

Het type I circulaire economie gaat over het zo lang mogelijk en zo hoog mogelijk houden van de waarde van bestaande producten.

De producten die nu al bestaan, zijn gemaakt, daar is niets meer aan te veranderen. Het enige dat wij nu kunnen doen is daar zo verantwoord mogelijk mee omgaan. Ofwel, de waarde proberen te behouden (en waardeverlies proberen te voorkomen).

Dat kunnen wij realiseren door de lineaire stromen om te buigen naar circulaire stromen. Hiervoor is het nodig dat alle producten die ooit zijn gemaakt uiteindelijk worden ingeleverd, bijvoorbeeld bij een service provider. Deze service provider is de regisseur van de productstromen en de productketens. De service provider is de spil van het type I circulaire economie. Hij weet de weg en hij heeft een aantal methoden om producten in de circulaire keten te houden:

Reuse;
Repair;
Refurbish;
Remanufacture;
Repurpose;
Recycle; en
Recover

Hoe eerder in het proces de producten bij een service provider terechtkomen, hoe groter en langer het waardebehoud zal zijn. Tegelijkertijd zal het onvermijdelijke waardeverlies kleiner zijn en zo lang mogelijk worden uitgesteld.

(Het waardeverlies is onvermijdelijk, omdat producten zijn gemaakt om weggegooid te worden.)

Het uiteindelijke doel van het type I circulaire economie is om de controle over producten te behouden, waardoor:

Vroegtijdig waardeverlies wordt voorkomen;
Producten in een gecontroleerde stroom blijven;
Grondstoffen ter beschikking blijven voor nieuwe producten; en
Zo min mogelijk producten eindigen bij Recover.

Samengevat, een type I circulaire economie ziet er als volgt uit (klik voor vergroting):

Afbeeldingen LINEAR SUPPLY CHAIN en CIRCULAR SUPPLY CHAIN komen uit: creëer een financierbaar circulair bedrijfsmodel in 10 stappen; Aglaia Fischer & Elisa Achterberg (Circle Economy & Sustainable Finance Lab); november 2016. De drie blauwe pijlen naar de service provider zijn toegevoegd door Roel Remkes.

Type II circulaire economie

Het type II circulaire economie gaat over nieuwe producten. Hiermee gaan wij onze ambitie realiseren om het anders aan te pakken voor de toekomst.

In het type II circulaire economie ligt de focus op de ontwikkelfase van nieuwe producten en diensten. De methoden waar wij hier mee werken zijn:

Refuse;
Rethink; en
Reduce.

Refuse: Hiermee gaan wij voorkomen dat bepaalde producten, materialen of stoffen nog worden toegepast of gemaakt;

Rethink: Hiermee heroverwegen wij onze totale manier van denken en doen ten aanzien van waarde, producten, productie, transport, afval- en waardeketens, business modellen en winst;

Reduce: Als het echt niet anders kan, verminderen wij hiermee het gebruik van onwenselijke producten, materialen en stoffen. Tegelijkertijd bedenken wij vooraf wat wij gaan doen met de reststromen.

Het type II circulaire economie ziet er bijvoorbeeld zo uit (klik voor vergroting):

Afbeelding komt uit: Investeren in de circulaire economie; Aglaia Fischer, Lucas Geusebroek en Peter Steeman;MCA: december 2017, nummer 6 (p. 13)

De belangrijke onderdelen en de bijbehorende 9 R-strategieën van type II circulaire economie zijn:

Circulair ontwerpen (Refuse, Rethink, Reduce);
Optimaal gebruik (Reduce, Repair); en
Waardebehoud (Reuse, Refurbish, Remanufacture, Recycle);

Als wij deze aanpak combineren met:

Nieuwe business modellen; en
Samen werken in de keten;

dan levert dat een 100% gesloten systeem op. Tevens levert het een bijdrage aan duurzaamheid, circulariteit, gezonde financiële resultaten en continuïteit.

Ambitie voor een circulaire economie #12022021

Samengevat passen de twee typen circulaire economie als yin en yang in elkaar. Alleen samen dekken zij de hele lading van het verleden en de toekomst van producten. Door de circulaire economie op te delen in twee stukken, is doen alsof niet meer nodig. We kunnen er mee aan de slag.

Dus, wanneer trekken wij die streep? Wanneer zeggen wij: “Nu gaan wij het anders doen”.

Morgen is misschien wat snel. Tegelijkertijd mogen wij best wat meer ambitie tonen. Over een jaar? Daar ligt wel een mooie datum: 12-02-2021, (#12022021). Haalbaar? Wie weet. Wel meteen beginnen!

(klik voor vergroting)

Voel je je na het lezen van dit stuk ook ongemakkelijk in de circulaire economie? Dat is niet erg. Als je je ongemakkelijk voelt dan weet je dat de essentie niet ver weg is. Je bent op de goede weg.

Wil je meer weten over waar je kan beginnen met de circulaire economie met jouw onderneming? Lees dan ook:

Of neem contact op.